By Van Hlei Sung: Secular & Sacred Music
– LoveSong & PathianHla
Pathian thangthatnak he aa pehtlai lomi music poh cu, mirang holh (English) in cun Secular music ti an si. Pathian he aa pehtlai mi cu Scared music ti asi.
Secular music ah: ramhla, zuunhla, le (love song) dawtnak hla an i tel dih. Dawtnak hla (love song) timi ah aa tel rih mi cu, nu le pa, u le nau i dawtnak te hna, hawi le kom i dawtnak te hna le saram tiang … pakhat le pakhat kar i dawtnak cun pakhat le pakhat thaa i peknak vialte hna khi an si dih.
“Love song cu Pathian dawtnak zong pei asi ve ko cu,” kan timi zong adik lem lo. Pathian he aa pehtlaih ah cun #SacredMusic asi. Minung le zeidang zeidang dawtnak he aa dang hrim.
Pathian dawtnak thawngin, #SecularMusic ah aa telmi nu le pa sualnak si lo le mah le mah i faknak, si lo le midang soinak, huatnak – hate song kan ti lai ma? Khrihfa kan zumhnak he aa ralchaan deuh mi hi cu kan Laimi nih kan ngei tuk rih lo.
Pakhat pahnih ka hna nih cun a theih ko nain miphun dang he tahchunh cun ZERO asi. A thiang deuh rih.
(Hihi cu Khrihfa mi nih kan pehzulh lo dingah ka saduhthah asi).
Atlaangpi in chim duhnak cu, Pathian dawtnak he aa pehtlai lomi khi cu secular music lawngte an si. #SacredMusic lawng kasa ati kho mi cu kan Laimi chung hrim hin cun kan um lai ka zum loh. Hrial ahar ngai mi thil asi. Mipi lak ah kan sak lo hmanh ah kan innchung cun kan sak hrim.
Pakhat a um rih mi cu, “Pathian hla lawng ka sa,”
kan ti cun #SacredMusic group ah kan tla. Nain ramhla te hna, nu le pa dawtnak le midang cungah lawmhnak, thapeknak te hna kan sak chih ah cun #SecularMusic ah kan tla ve tthiam. Zuunhla theng sak khi ahau loh. Midang huatnak theng khi sak ahau loh. #SecularMusic lawngte an si tthiam.
Pathian hla lawng sak cun, #SacredMusic lawng – Pathian dawtnak hnga lo cu – ram hla te hna nu le pa dawtnak te hna sak bak lo ding ti khi ahei si hnga.
Le zeiruangah ah hibantuk hi caa karak ttial ti asi cun, atulio cu kan ram aa ser cuahmah lio asi tikah. Kan ruahnak te zong vun kau deuh seh. Asi lo le lamkhat lawngin khuatuaktaan loin lamdang zongin tuaktaan ve tuah hna usih ti ka duh ruangah nihin ah ka vun ttialnak asi.
Keimah pumpak sining, hmuhning ka ttial ve ah cun
1. Bia le hla cu akal ttimi asi tiah voitampi ka chim/tial cang. Pathian he aa pehtlai lomi dawtnak kan ngeihmi poh cu vawlei lawngte an si ko. Kan nupi, kan va, kan unau le hawikom – ram le saram vialte. An cungah dawt kan chimmi khi dawtnak hla (love song) an si. Thihttian le nunttian tiangin ngaihnak, lunglennak bia kan chimmi vialte zong zuunngaihnak bia an si dih. Bia le hla akal tti caah kan bia vilate kha solfa kan bunh cun dawtnak hla le zuunhla lawngte an si dih.
2. A huapin lovesong hei ti ko usih. Love song le Pathian hla hna atu chan ah kan tahchunh ding asi ti lo. Bia zongin i hal ti hlah seh ti ka duh. Kawlholh hman cun a ‘poh’ ti loh. Pathian a thei le abia mi nih cun aadannak cu kan i fian awk asi ko tiah ka ruah.
3. Khrihfa kan si caah #SecularMusic ah a ttha lomi an tampi. Asi nain Laimi nih atutiang kan sak mi chungah – Lovesong, zuunngaihnak hla, ram hla le nu le pa dawtnak/ngaihnak, u le nau le hawi le kom i dawtnak, i thapeknak hna hi cu asual mi an umbak lo tiah ka ruah. Pathian nih minung cu feelings/emotions akan pek caah minung kan si caah innchungkhar dawtnak, pawngkam dawtnak, tlaihchannak hi cu Amah lila nih akan pek mi asi tiah ka zumh fawn. Cun
bia le hla le solfa timi kongah ka vun len rih ah cun, #SecularMusic (laimi sakmi zuunhla, love song) kan doh kan soi leen zongah kan nupi le kan va sinah dawtnak cu kan phai hrim. Nungak le tlangvaal hrimhrim cu dawtnak kan chim lai, tthen caan ah ngaihchiatnak le i ngaihnak bia cu kan chim hrim. Mah vialte kha dawtnak hla le zuunhla cu an si ko lo maw? Minung asi i feelings angei mi nih cun hrail khawhmi thil an si lo.
4. Pathian hla asami nih saa thluahmah hna usih. Mah belte, kan umtu, hoiher le biachim mi ah Khrihmui an cuang maw tiah zoh hlei mi kan si caah nunnak hrim in langhter chin i zuam hna usih. Lovesong asa mi nih sa ko hna seh. Sak ve kan hau lo ngaih ve an hau lo – abik in soinak nawl kan ngei hna lo. Lovesong asa mi zong nih aherhnak/aherhning in saa ko hna usih. Mah belte Khrihfa kan si caah Khrihfa nun le ziaza he sak/phuah/cawlcangh i zuam ve hna usih. Pathian he kan i pehtlaihnak ah akan dawnkhaan tu le pialtertu si sual ah cun kan caah a ttha loh.
5. Vawleicung thil poh cu ahman zia in akal. A ttha mi zong hman thiam lo cun a chia i a chia zong kha hman thiam ah cun a tthami thil ah an cang kho. Hmanzia, kilkoihzia thiamnak in akal ve.
6. Vawlei kan nunchung poh cu vawlei mi lawngte kan si. Vanmi kan um lo le – kan sual pek, sual lo pek aho hmanh kan i tthum kan i thla kho lo. Pathian bia asi. Midang cu chim lo kan pum lila hmanh uknak nawl kan ngei lo. Vanmi le vawlei mi tiah thleidannak nawl hrimrhim kan ngei lo. Vanmi zong kan um fawn lo. Vawlei misual lawngte. Vawlei mit in ahlei in kan va tthat zongah Pathian mit in cun kan i khat dih ko.
Adonghnak lei:
Kei hi LoveSong le Zuunngaih Hla asa deuh mi ah chiah ka si i hi kong he pehtlai in biachim/cattial khin keimah an ka ti pek, ti lo pek ah – keimah peng he pehtonh peng asi tawn – mah caah kei mah rian bang ilak in ka hngalh khawh tawk hrilhfiah hi ka rian in kaa laa ve. Mi cawnpiak le mi doh si loin ka ruahnak arelmi mipi sinah hrawmh khi asi ko. LE – ”asual, vawlei,” asi tiah aphungphun in an ka ti zongah ka thin zong a hung lemlo aruang cu keimah le keimah kaa hngal cun ka zumhmi le ka zumhdaan zong ka hngalh. Kei hi Pathian dawtnak thawngin Pathian Thiangthlarau a tingco ve mi ka si. Ka si khawh tawkin Bawipa aa bochan mi, Bawipa a duh mi ka si ve. Mah caah mi nih an ka ti sual zongah ngaihthiam kha ka rian asi ko.
Cun minung cu sual in ser kan si i kan thih thiang sual kho lo, a palh kho lo kan si loh – abik in keimah. Mi Thiangmi ahohmanh kan um loh. Vawlei cu sualnak phunzakip in akhah caah kan tthawntuk caan hmanh ah athaizing ah atlu khomi kan si. Mah caah cun sual hmanh asi lomi lovesong saknak hna in kan sual le sual lo i tahchunh ti tuah hna hlah usih. Cun, aherhtuk mi cu, lovesong hna nih tthumh khawh mi zumhnak kan ngeih khan cun kan zumhnak i check tthan hna usih. Na zumhnak an dertertu an pialtertu asi sual cun ngai hlah. Duhthimnak na ngei.
Adonghnak cem: Kei cu mi zeihmanh ka si lo. Mi chimh cawnpiak tu zong ka si lo, atlaak zong kaa tlak lo NAIN Pathian nih ka phutawk loin platform pakhat aka pek ve caah tlawmpaal ka theih hngalhmi, ADIK tiah ka zumhbak mi cu mipi ka hrawmh ve hna awk asi tiah ka ruah caah kan vun share ve hna.
Attha mi um cun i laak ulaw, a ttha lomi cu chiata ko u. Palh sual si le Bawipa nih ka ngaithiam seh. Caan pe in aka rel piaktu nan cungah kaa lawm
Credit: Singer Van Hlei Sung